Numer 11
Temat numeru: XXII Studenckie Spotkania Chemiczne
11 numer Analitu prezentuje streszczenia wystąpień uczestników XXII edycji konferencji Studenckich Spotkaniach Chemicznych pt. "Pogromcy mitów chemicznych". Tematyka konferencji nawiązywała do istniejących w świadomości społeczeństwa mitów mających swoje źródła w chemii. Uczestnicy konferencji w swoich wystąpieniach skonfrontowali mity z aktualnym stanem wiedzy naukowej.
Liczba stron: 35 Data wydania: 1 lipca 2022Spis artykułów
Chemometric tools in the investigation of the mineral composition of food products derived from seaweed
Metody chemometryczne w badaniu składu produktów spożywczych wytworzonych z alg
Witold Reczyński, Joanna Musiał, Szymon Wójcik, Małgorzata Jakubowska
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 2-18
Abstrakt:
The work presents a new chemometric-assisted approach to distinguish commercially available food products based on their chemical composition. The analysed material consisted of 15 seaweeds (red Rhodophyta and brown Phaeophyta macroalgae) of various origin. The concentrations of the main nutrients (K, Na, Ca, and Mg) and essential trace elements (Fe, Mn, and Zn) were determined using flame atomic emission spectroscopy and atomic absorption spectrometry. The highest concentrations of nutrients were found in the products of brown algae (for example: the highest concentration of Ca was determined in the Kombu algae product – 13.92 mg/g dr.wt.; Mg – in Wakame – 9.85 mg / g dr.wt.) compared to the products of red algae (the lowest concentrations of Ca and Mg were found in Dulce algae – 1.87 mg / g dr.wt. and 2.83 mg / g dr.wt., respectively). Chemometric tools, i.e. principal components analysis and cluster analysis combined with heat maps allowed to distinguish samples clearly by species, red algae (Nori, Dulse, Irish moss) from brown ones (Wakame, Kombu). However, neither the place of harvest (country of origin) nor the food processing has allowed the separation of the food samples into individual groups. It was proven that the nutritional properties of food derived from naturally grown sea algae depend on the characteristic of the species, rather than on the place of harvest. Furthermore, the method of food processing changes its mineral composition to a very limited degree.
Słowa kluczowe:
seaweeds, algae, microelements, macroelements, flame atomic emission spectroscopy and atomic absorption spectrometry, chemometrics
Fakty oraz mity o dodatkach do żywności
Facts and myths about food additives
Karolina Czekaj, Natalia Klaper, Tomasz Kozieł
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 19-21
Abstrakt:
W codziennym życiu mówi się o wielu faktach związanych z dodatkami do żywności. Czy aby na pewno wszystkie są faktami, a nie mitami? Często powtarza się, że „wszystkie środki spożywcze zawierają substancje dodatkowe”. W rzeczywistości, zgodnie z prawem są grupy produktów, które nie mogą zawierać żadnych substancji dodatkowych. Tematyka konserwantów niesie za sobą również sporo niewyjaśnionych kwestii. Przede wszystkim czy konserwanty są szkodliwe dla zdrowia. Zadaniem ich jest przedłużenie trwałości żywności poprzez spowolnienie lub całkowite zahamowanie procesów rozkładu środków spożywczych przez mikroorganizmy. Ważne jest, aby wiedzieć, że konserwanty muszą spełniać bardzo wiele wymagań, aby zostały dopuszczone do masowej produkcji. Ponadto stosuje się je tylko w ilościach niezbędnych, czyli możliwie jak najmniejszych. Kolejny mit dotyczy dodatków typu „E”, mówiący, że są rakotwórcze bądź toksyczne. Każda substancja oznaczona symbolem E posiadać musi ocenę bezpieczeństwa dla zdrowia. Akceptację na wykorzystanie jej w żywności poprzedzają liczne badania toksykologiczne, a ich wyniki nie budzą żadnych zastrzeżeń. Z kolei, co wiadomo na temat barwników spożywczych znajdujących się w wielu słodyczach, napojach czy przekąskach spożywanych przez dzieci. Badania wytypowały grupę substancji powodujących pewne dolegliwości, jednak nie potwierdzają ich jednoznacznie. Warto jednak czytać etykiety i wybierać żywność pochodzenia naturalnego, tym samym uczyć młode pokolenie zdrowych nawyków.
Słowa kluczowe:
żywność, dodatki, zdrowie, toksyczność
Mity na temat plastiku
Myths about plastic
Magdalena Jakubas, Justyna Kiszka
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 22-24
Abstrakt:
Plastik jest materiałem o szerokich zastosowaniach. Jest on powszechnie wykorzystywany w codziennym życiu, tworzywa sztuczne stosowane są m.in. do produkcji opakowań, rur, ram okiennych. Popularność plastiku spowodowała, że wokół tego materiału wyrosło wiele mitów. Jednym z mitów dotyczących plastiku jest mit mówiący o tym, że każdy plastik jest zły. Niekiedy plastik możemy wykorzystać w dobrym celu. Tak jest w przypadku rurociągów z polietylenu. Są one bezpieczne dla środowiska, ich główną zaletą jest to, że nie wchodzą w interakcje z otoczeniem. Poza tym szczelność tych rurociągów jest bardzo wysoka oraz nie ulegają one ścieraniu przez przesyłane przez nie media. Kolejny mit dotyczący plastiku mówi o tym, że każdy plastik można odzyskać. Chociaż większość odpadów wykonanych z tworzyw sztucznych można wykorzystać do pozyskania energii lub poddać recyklingowi niestety nie wszystkie opady można poddać takim procesom. Dane dla Europy z 2016 roku pokazują, że nieco powyżej 27% wyprodukowanych tworzyw sztucznych jest składowane. Następny mit odnosi się do rodzajów recyklingu. Powszechnie uważa się, że recykling jest korzystny. Jednak nie każdy jego rodzaj jest bezpieczny dla środowiska. Recykling energetyczny, który polega na spaleniu polimerów głównie jako paliw stałych powoduje zwiększenie emisji CO2 do atmosfery.
Słowa kluczowe:
plastik, biotworzywo, recykling
Czym się strułeś tym się lecz – czy etanol jest odtrutką na zatrucie metanolem?
What you poisoned, cure yourself with - is ethanol an antidote for methanol poisoning?
Mateusz Spilkowski, Oliwia Orzechowska
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 25-28
Abstrakt:
Od setek lat w życiu człowieka przeplata się alkohol, który był i jest spożywany w różnych formach. W życiu codziennym pod nazwą „alkohol” kryje się jeden związek – etanol [1, 2]. Jednak w aspekcie chemicznym alkohole tworzą liczną grupę substancji, a spożycie wielu z nich może spowodować poważny uszczerbek na zdrowiu a nawet doprowadzić do zgonu człowieka – do takich właśnie alkoholi należy metanol [2]. Porównując etanol do metanolu pod kątem budowy chemicznej, posiada on dodatkowo jedną grupę metylenową, ale nie jest możliwe organoleptyczne rozróżnienie tych dwóch związków. Podobieństwo w smaku i zapachu oraz brak barwy mogą spowodować omyłkowe spożycie alkoholu metylowego [2, 3]. W procesie rozkładu metanolu w ludzkiej wątrobie powstają inne metabolity niż w przypadku rozkładu etanolu co jest spowodowane wcześniej wspomnianą różnicą w budowie obu związków [1, 2,4]. Metabolity powstałe w wyniku rozkładu alkoholu metylowego mogą powodować ostrą niewydolność nerek, uszkodzenie mięśnia sercowego i wątroby, całkowitą ślepotę, a nawet śmierć [2]. Osoby zatrute metanolem wymagają natychmiastowej pomocy medycznej, jednak pierwszą pomocą może stanowić alkohol etylowy – substancja psychoaktywna, uzależniająca, a w nadmiernych ilościach zagrażająca życiu [2-5].
Słowa kluczowe:
metanol, etanol, alkohole, zatrucia
XXII Studenckie Spotkania Chemiczne. Czy spożycie wina przynosi korzyści zdrowotne? Siarczyny w winie.
XXII Student Chemistry Meetings. Does wine consumption bring health benefits? Sulfites in wine.
Anna Rdzak, Wiktoria Wójcik
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 29-31
Abstrakt:
W niniejszej pracy podjęto tematykę spożywania wina i próby odpowiedzi na pytanie: „czy spożywanie wina przynosi korzyści zdrowotne?”. Wino jest bardzo znanym napojem, który cieszy się swoją popularnością wśród społeczeństwa. Konsumpcja wina ma pozytywny wpływ na organizm człowieka. Jednak może powodować również negatywne skutki.
Słowa kluczowe:
wino, siarczyny
E – dodatki, czy takie złe?
Food additives, are they so bad?
Katarzyna Żurek, Karolina Kuchnia, Anna Samek
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 32-35
Abstrakt:
W niniejszej pracy opisano charakterystykę i klasyfikację dodatków do żywności. Opisano poszczególne grupy, opisując ich właściwości i zastosowanie w żywności. Opisano także w jakiej żywności występują. Następnie odniesiono się do prawa. Opisano jak poszczególne organy nadzorujące odnoszą się do stosowania dodatków do żywności. Poruszono temat inspekcji i kontroli dotyczących użytkowania dodatków w żywności. Ostatnim zagadnieniem jest temat ekonomii. Wyjaśniono, dlaczego używa się dodatków do żywności w nawiązaniu do kwestii transportu i bezpieczeństwa przewozu żywności.
Słowa kluczowe:
E, E – dodatki, ekonomia, prawo, normy