Numer 8
Słowo wstępne:
Szanowni Państwo, z przyjemności przekazujemy w Państwa ręce najnowszy – ósmy już numer czasopisma naukowego Analit. Artykuły w niniejszym czasopiśmie są w pełni dziełem studentów i absolwentów Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Powstały w wyniku ich pełnego zaangażowania w proces badawczy: począwszy od poboru i przygotowanie próbek, poprzez analizę laboratoryjną oraz przygotowanie prezentowanych tutaj treści.
Drugi raz z rzędu tematyka numeru dotyczy analizy środowiskowej zanieczyszczeń poprzemysłowych w rejonie Olkusza w północno - zachodniej Małopolsce. Skutki działalności wydobywczej znalazły odzwierciedlenie w wynikach analizy gleb, wód oraz flory w obszarach dawnych wyrobisk. Pomimo, iż w wielu wypadkach eksploatacji złóż zaprzestano, rejon dawnych wyrobisk jest nadal zanieczyszczony metalami ciężkimi. Szczególnie niepokoi wielokrotne przekroczenie norm zawartości żelaza, cynku i ołowiu w tkankach roślinnych i mchów w rejonie dawnej kopalni żelaza w Jaroszowcu oraz w Płuczce Józef. Wyklucza to możliwość eksploatacji rolnej tego obszar przed nieokreślony czas, potrzebny na rekultywacje. Pocieszające jest, że nie wszystkie tereny wokół dawnych stanowisk wydobywczych są skażone, o czy świadczą wyniki analiz profili glebowych z terenu Sztolni Ponikowskiej, niewykazujące przekroczenia dopuszczalnej zawartości ołowiu i cynku.
Mamy nadzieję, że artykuły ukazujące się w nowym numerze Analitu, okażą się dla Państwa interesujące oraz inspirujące.
Redakcja
Redakcja numeru:
- Redaktor naczelny: dr Witold Reczyński
- Zespół redakcyjny: dr Witold Reczyński, dr hab. Małgorzata Jakubowska, prof. AGH, prof. dr hab. Władysław W. Kubiak
- Edytorzy techniczni: dr inż. Łukasz Górski
- ISSN: 2544-0489
- Wydawca: Katedra Chemii Analitycznej, WIMIC, AGH
Spis artykułów
Badanie akumulacji metali w wodzie i osadach dennych Płuczki „Józef”
Research of metals’ accumulation in water and bottom sediments of lead and zinc ore washer ”Józef”
Sabina Bienias, Monika Ciurej, Dominika Różańska, Monika Trepa
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 2-17
Abstrakt:
Celem niniejszej pracy było zbadanie stężeń metali w wodzie i osadach dennych pochodzących z Płuczki „Józef” zlokalizowanej w okolicach Olkusza. Próbki wodne przesączono, natomiast próbki pochodzące z gleby poddano ekstrakcji. W tak przygotowanych roztworach przeprowadzono badanie stężenia ołowiu, cynku, srebra i żelaza. Pomiary stężenia ołowiu wykonano z wykorzystaniem różnicowej woltamperometrii stripingowej w układzie z wiszącą elektrodą rtęciową jako elektrodą pracującą. Do oznaczenia stężenia cynku, srebra i żelaza użyto metodę Atomowej Spektrometrii Absorpcyjnej (ASA). Największe zawartości ołowiu (3229.60 ± 104.00 mg/kg), cynku (3780.40 ± 14.52 mg/kg) i żelaza (1373.20 ± 14.12 mg/kg) wykryto w warstwie osadu dennego poniżej warstwy przypowierzchniowej, natomiast największą zawartość srebra (7.48 ± 3.08 mg/kg) stwierdzono w przypowierzchniowej warstwie osadu. Uzyskane wyniki porównano z obowiązującymi normami.
Słowa kluczowe:
różnicowa woltamperometria stripingowa, atomowa spektrometria absorpcyjna, metale, ołów, cynk, srebro, żelazo
Charakterystyka chemiczna piasków obszaru Pustyni Błędowskiej
Chemical characterization of soil from Błędów Desert
Magdalena Bork, Paweł Krawczyk, Grzegorz Lemiecha, Katarzyna Matyjasik
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 18-27
Abstrakt:
Oznaczono zawartość pięciu wybranych pierwiastków (Na, K, Mg, Zn, Mn) w próbkach gleby z Pustyni Błędowskiej, pobranych z czterech obszarów o odmiennym stopniu zagęszczenia i różnorodności roślinności. Próbki gleby poddano dwóm pierwszym etapom sekwencyjnej ekstrakcji według Tessiera. Otrzymane ekstrakty analizowano z wykorzystaniem Atomowej Spektrometrii Absorbcyjnej ASA oraz Emisyjnej ASE. Dla potasu i magnezu stwierdzono spadek ich zawartości w glebie wraz ze wzrostem zagęszczenia roślinności, jednak dla pozostałych z rozpatrywanych mikro- i makroelementów roślinnych nie potwierdzono żadnych zależności. Wskazuje to na niskie zdolności akumulacyjne i łatwe wymywanie zaadsorbowanych jonów z piasków pustyni. Ogólnie stwierdzono niższe zawartości rozpatrywanych pierwiastków niż średnie wartości w polskich glebach: ok. 7 ppm dla Mg i Mn, 9 ppm dla Zn oraz 25 ppm dla K i 27 ppm dla Na.
Słowa kluczowe:
gleba piaskowa, pierwiastki śladowe, mikroelementy, makroelementy, Pustynia Błędowska
Oddziaływanie zanieczyszczeń przemysłowych w okolicach Olkusza na stężenie metali ciężkich w tkankach roślin
Impact of industrial contamination in the vicinity of Olkusz on the content of heavy metals in plant tissues
Alicja Guła, Michał Kawecki, Aleksandra Lis, Klaudia Misztal, Barbara Niemiec
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 28-44
Abstrakt:
Postępująca urbanizacja i rozwój przemysłu niosą za sobą ryzyko skażenia środowiska metalami ciężkimi. Metale te mogą być akumulowane w roślinności i przenikać do łańcucha pokarmowego, co stwarza zagrożenie zarówno dla zwierząt, jak i ludzi. Celem pracy było zbadanie zawartości wybranych metali (Fe, Zn, Pb) w roślinach występujących na terenach poprzemysłowych w okolicach Olkusza. Analizie poddano próbki mchu pochodzącego z czterech lokalizacji, Krwawnika pospolitego z trzech lokalizacji oraz Babki lancetowatej z dwóch lokalizacji. Zawartość cynku i żelaza oznaczono za pomocą atomowej spektrometrii absorpcyjnej, natomiast zawartość ołowiu oznaczono metodą woltamperometrii stripingowej. Stwierdzono, że największe zawartości żelaza (12760 ppm) oraz ołowiu (422 ppm) występują w miejscu dawnej kopalni żelaza, natomiast znaczne stężenie cynku (881 ppm) odnotowano w Płuczce Józef. W przypadku roślin jadalnych, tak wysokie zawartości metali ciężkich eliminowałyby je ze spożycia przez zwierzęta i ludzi. Tereny te nie powinny być przeznaczane pod uprawę.
Słowa kluczowe:
żelazo, ołów, cynk, atomowa spektrometria absorpcyjna (ASA), woltamperometria stripingowa, mech, Krwawnik pospolity (Achilleamillefolium L.), Babka lancetowata (Plantagolanceolata), Olkusz
Analiza zanieczyszczeń Zn i Pb w profilu glebowym Sztolni Ponikowskiej
Analysis of Zn i Pb contamination of the soil profile of the Ponikowska Adit
Kamila Kornaś, Karolina Ostrowska, Ilona Sarnecka, Magda Skoczeń
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 45-55
Abstrakt:
W niniejszej pracy została przeprowadzona analiza zawartości zanieczyszczeń Zn i Pb w profilu glebowym na terenie Sztolni Ponikowskiej. Oznaczenie stężenia Zn wykonano wykorzystując metodę absorpcyjnej spektrometrii atomowej (ASA), natomiast stężenie Pb oznaczono przy użyciu metody anodowej woltamperometrii stripingowej (DP-ASV). Pobrano 8 próbek pochodzących z odpowiednich warstw gleby. Przed wykonaniem oznaczenia stężeń, próbki zostały odpowiednio przygotowane na drodze mineralizacji przy użyciu kwasu azotowego i roztworu nadtlenku wodoru. Stężenia zanieczyszczeń wyznaczono metodą kalibracyjną (ASA) oraz dodatku wzorca (woltamperometria stripingowa). W przypadku obliczenia stężenia Pb użyto programu komputerowego EAQt. W pracy ocenie poddano zawartość metali ciężkich w glebie, porównując je z normami, które określają ich dopuszczalne granice. Przeprowadzone badania nie wykazały przekroczenia dopuszczalnych stężeń Zn i Pb w profilu glebowym. Najwyższe wartości stężeń obu pierwiastków obserwowane są w próbkach gleby pobranych z głębokości 40 cm.
Słowa kluczowe:
profil glebowy, Sztolnia Ponikowska, ołów, cynk, woltamperometria, absorpcyjna spektrometria atomowa
Ocena zawartości żelaza w próbkach gleby i roślin z obszaru dawnej kopalni rud tego metalu
Assessment of iron concentration in soil and plant samples from the area of the former ore mine of this metal
Karolina Kwiecień, Anna Pietryka, Anna Szczerbińska, Ewelina Torba
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 56-66
Abstrakt:
W niniejszej pracy dokonano oceny stężenia żelaza w próbkach wody, gleby i roślin z nieistniejącej już kopalni rud tego metalu. Celem badań było sprawdzenie, jak duży wpływ miała obecność byłej kopalni na stężenie żelaza w środowisku – wodzie, glebie i roślinach. W pracy umieszczono informacje na temat historii tego miejsca, krótką charakterystykę żelaza i jego znaczenie w przyrodzie. Pomiary zostały wykonane za pomocą spektrofotometrii UV-VIS. Otrzymane stężenia zostały porównane z wartościami znajdującymi się w normach.
Słowa kluczowe:
żelazo, spektrofotometria UV-VIS, kopalnia rudy żelaza
Rozkład powierzchniowy metali w wierzchniej warstwie gleb okolic Olkusza
Spatial distribution of metals in the topsoil in Olkusz
Dominika Kukuczka, Gabriela Pichla, Anna Pieróg, Izabela Podolak
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 67-79
Abstrakt:
W niniejszej pracy przeprowadzono badanie rozkładu metali w wierzchniej warstwie gleby pobranej z terenów Olkusza. Do tej analizy wykorzystano absorpcyjną spektrometrię atomową, za pomocą której wyznaczono stężenie żelaza i cynku w pobranych próbkach. Stosując technikę woltamperometrii różnicowej określono stężenie ołowiu i kadmu. Głównym celem pracy była analiza stężenia wyżej wspomnianych metali w powierzchniowej warstwie gleby i porównanie uzyskanych wartości z normami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Środowiska.
Słowa kluczowe:
atomowa spektrometria absorpcyjna (ASA), woltamperometria różnicowa, cynk, ołów, żelazo, kadm