Numer 4
Temat numeru: Zakład Uzdatniania Wody Raba w Dobczycach
Ukazuje się kolejny, czwarty numer czasopisma naukowego ANALIT. Większość publikacji powstała w oparciu o próbki i materiały zebrane w trakcie wizyty w Zakładzie Uzdatniania Wody Raba w Dobczycach. W numerze są publikowane także dwie publikacje powstałe w oparciu o wykonane w roku akademickim 2016/2017 prace magisterskie.
Autor ilustracji na okładce: dr Witold Reczyński
Spis artykułów
Zakład Uzdatniania Wody Raba w Dobczycach
Badanie zawartości chromu w wodzie i złożu filtracyjnym pobranych z zakładu uzdatniania wody Raba w Dobczycach
Determination the content of chromium in water and filter bed from the water treatment plant Raba in Dobczyce
Malwina Bagnicka, Ewelina Bartyzel, Urszula Kosior
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 2-8
Abstrakt:
W niniejszej pracy zbadano zawartość chromu w wodzie surowej pochodzącej ze zbiornika wodnego w Dobczycach oraz w wodzie przefiltrowanej i uzdatnionej z zakładu uzdatniania wody Raba w Dobczycach. Celem eksperymentu było również określenie zawartości chromu w złożu wykorzystywanym podczas procesu filtracji wody. Analizę ilościową wykonano za pomocą dwóch metod: atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA) oraz spektrofotometrii UV/Vis. Pierwsza metoda została zastosowana do obliczenia ogólnego stężenia chromu w próbkach natomiast druga umożliwiła zbadanie zawartości chromu (VI).
Słowa kluczowe:
chrom, analiza specjacyjna, Raba, spektrofotometria UV/VIS, absorpcyjna spektrometria atomowa
Wpływ procesu uzdatniania wody i filtracji na złożu antracytowym na stężenie jonów kadmu i ołowiu w wodzie
Influence of water purification and filtration process on anthracite filter layer on cadmium and lead ions concentrations in water samples
Katarzyna Gadowska, Anita Pasko, Klaudia Skawińska, Radosław Porada
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 9-19
Abstrakt:
Celem pracy było zbadanie zawartości kadmu i ołowiu, przy użyciu anodowej woltamperometrii stripingowej, w próbkach wody surowej, pobranych ze Zbiornika Dobczyckiego oraz w wodzie po zakończonym procesie uzdatniania. Kolejno starano się oszacować wydajność procesu filtrowania za pomocą antracytu oraz jego wpływ na stężenie Pb2+ i Cd2+ w wodzie. Uzyskane wyniki nie przekraczały wartości 1 μg/L, zatem mieszczą się w granicach wyznaczonych przez normę. Stwierdzono również, że filtracja na złożu antracytowym przyczynia się do wzrostu stężenia jonów oznaczanych metali ciężkich.
Słowa kluczowe:
antracyt, proces uzdatniana wody, kadm, ołów
Zastosowanie węgla aktywnego i krzemionki jako adsorberów benzo(a)pirenu i antracenu
Use of active carbon and silica as adsorbers of benzo(a)pyrene and anthracene
Iwona Krogulska, Marcelina Łysoń, Karolina Maślanka, Natalia Mikołajczyk
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 20-31
Abstrakt:
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) to często spotykane zanieczyszczenia organiczne środowiska. Biorąc pod uwagę ich niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka konieczne jest ich wykrycie i eliminacja z wód powierzchniowych. Jako wskaźniki obecności tej grupy zastosowano antracen i benzo(a)piren, ze względu na dobrze poznane właściwości. W celu usunięcia ich z wody wykorzystano dwa rodzaje materiałów filtracyjnych i porównano ich efektywność. Oznaczenie wykonano metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej, HPLC (ang. High Performance Liquid Chromatography).
Słowa kluczowe:
antracen, benzo(a)piren, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, woda, filtry, wysokosprawna chromatografia cieczowa
Woltamperometryczne oznaczanie octanu cyproteronu w próbkach wody poddanych procesowi filtracji na węglu aktywnym
Voltammetric determination of cyproterone acetate in water samples after filtration on activated charcoal
Nikola Lenar, Anna Górska, Aleksandra Jacak
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 32-43
Abstrakt:
Niniejsza praca ma na celu przybliżenie problemu zanieczyszczenia wody farmaceutykami. Do oznaczenia stężenia wybranego hormonu – octanu cyproteronu wykorzystano metodę woltamperometrii stripingowej. W pracy zestawiono parametry metody wynikające z przeprowadzonej optymalizacji. Głównym celem pracy było sprawdzenie wydajności węgla aktywnego jako złoża do filtracji wody w obliczu problemu wystąpienia hormonów w wodzie. Badania przeprowadzono na próbce wody pobranej z ujęcia Wieżowego MPWiK, którą zanieczyszczono i poddano sączeniu przez złoże węgla aktywnego.
Słowa kluczowe:
woltamperometria stripingowa, MPWiK Kraków, hormony, octan cyproteronu, współczesne zanieczyszczenia wód
Oznaczanie wybranych metali w wodzie z Zakładu Uzdatniania Wody Raba z uwzględnieniem etapów jej oczyszczania
Determination of the selected metals in water from the Raba Water Treatment Plant, taking into account the stages of its purification
Natalia Merchut, Marcelina Strzępek, Karolina Swaczyna, Szymon Wójcik
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 44-54
Abstrakt:
Do środowiska codziennie uwalniane są związki, w tym metale, posiadające różny stopień rozpuszczalności i tym samym fitotoksyczności. Związki, które są łatwo rozpuszczalne w wodzie, przenikają w głąb gleby, co prowadzi do zanieczyszczenia wód gruntowych. Metale ciężkie obecne w środowisku moją negatywny wpływ na organizmy w nim żyjące, a także na organizm ludzki. W dzisiejszych czasach, zanieczyszczenie metalami ciężkimi stanowi poważny problem, a w szczególności w rejonach południowych Polski. Najbardziej niebezpieczne są ołów, kadm, miedź, rtęć i cynk. Do głównych źródeł zanieczyszczeń należy przemysł hutniczy, wydobywczy, energetyczny, a także transport. Coraz bardziej poważny staje się problem skażenia gleby, które spowodowane jest zjawiskiem migracji oraz kumulacji metali ciężkich m.in. w użytkach rolnych usytuowanych blisko źródła uwalniania zanieczyszczeń. Pierwiastki pobierane przez rośliny, a te zjadane przez zwierzęta oraz metale zawarte w organizmach wodnych przedostają się w konsekwencji do spożywczych produktów przeznaczonych dla ludzi. Oprócz metali ciężkich w wodzie występują też metale lekkie, mające pozytywny wpływ na środowisko i organizmy żywe. W dużym stopniu wpływają na żyzność gleb, na ich odczyn, a co za tym idzie na większą produktywność upraw.
Słowa kluczowe:
Absorpcyjna Spektrometria Atomowa (ASA), metale ciężkie, metale lekkie, Zbiornik Uzdatniania Wody Raba, chrom, ołów, wapń, magnez, żelazo
Zmiany twardości wody na linii zakład uzdatniania wody – krakowscy odbiorcy
Change of water hardness along the line between the water treatment plant and consumers in Krakow
Joanna Rybka, Oliwia Rachwalska
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 55-63
Abstrakt:
Każdy z nas pewnie wielokrotnie zastanawiał się nad jakością wody, którą spożywamy. Czy faktycznie jej skład jest identyczny czy może tylko zbliżony do składu wody oczyszczonej przez Zakład Uzdatniania Wody? Czy transport wody przez rurociągi ma wpływ na zmianę zawartości poszczególnych pierwiastków? W tym artykule poruszono ten problem i porównano twardość wody bezpośrednio po wszystkich etapach uzdatniania, a także tej która jest nam dostarczana do kranów. Zbadano także twardość wody pitnej przed i po użyciu domowego filtra dzbankowego, który stał się bardzo popularny w ostatnich czasach. Zmierzono zawartość jonów magnezu oraz wapnia wykorzystując do badań metodę ASA, technikę płomieniową.
Słowa kluczowe:
twardość wody, absorpcyjna spektrometria atomowa, uzdatnianie wody, magnez, wapń
Ocena stopnia eutrofizacji Jeziora Dobczyckiego na podstawie pomiaru stężenia fosforanów w wodzie zbiornika
Evaluation of eutrophication of Dobczycki Lake based on the measurement of phosphate concentration in water of the reservoir
Daria Szczepańska, Barbara Turska, Magdalena Wyka, Maria Zielińska
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 64-71
Abstrakt:
Eutrofizacja jezior jest jednym z najczęstszych antropogenicznych zakłóceń funkcjonowania ekosystemów wodnych. Zjawisko to przejawia się zwiększeniem żyzności akwenu głównie w wyniku nadmiaru związków azotu i fosforu. W artykule skupiono się na wpływie związków fosforu na eutrofizację wody. Obiektem badań było Jezioro Dobczyckie, które zaopatruje w wodę pitną mieszkańców Krakowa i pobliskich gmin, przez co podlega procesowi oczyszczania. W artykule przedstawiono wyniki badań stężenia fosforanów w poszczególnych etapach uzdatniania wody przy zastosowaniu metody spektrofotometrycznej. Przeprowadzone badanie wykazało, iż stężenie fosforanów w wodzie „surowej” pobranej z jeziora wynosi 0,08 mg∙dm-3, co wskazuje na niski stopień eutrofizacji. Stwierdzono również, że procesami pozwalającymi usunąć te związki z wody, podczas uzdatniania odbywającego się w ZUW Raba, są koagulacja i filtracja.
Słowa kluczowe:
fosforany, eutrofizacja, uzdatnianie wody, spektrofotometria
Skuteczność użycia sorbentu w procesie uzdatniania wody podczas awaryjnego skażenia paracetamolem
Efficacy of sorbent use in water treatment during accidental contamination with paracetamol
Martyna Warszewska, Anna Zima
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 72-78
Abstrakt:
Węgiel aktywny jest najczęściej wykorzystywanym związkiem w procesie uzdatniania wody, poprzez proces adsorpcji usuwa nagromadzone zanieczyszczenia. W niniejszej pracy badano efektywność adsorpcji paracetamolu na węglu aktywnym w przypadku awaryjnego skażenia. Pomiary wykonano wykorzystując metodę woltamperometrii. Efektywność adsorpcji badano w zależności od czasu kontaktu adsorbentu z substancją analizowaną oraz w zależności od stężenia paracetamolu. Na efektywność procesu ma wpływ ilość zastosowanego adsorbentu, czas kontaktu z substancją oraz jego stężenie.
Słowa kluczowe:
paracetamol, adsorpcja, woltamperometria, węgiel aktywny
Artykuły oryginalne
Opracowanie metodyki oznaczania pierwiastków z grupy metali przejściowych w stopach NiAl z zastosowaniem atomowej spektrometrii absorpcyjnej
Development of transition metals’ determination procedure in Ni-Al alloys by means of atomic absorption spectrometry
Adriana Pączek, Ewelina Leńczyk, Witold Reczyński
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 79-90
Abstrakt:
Stop Ni – Al bardzo dobrze sprawdza się jako materiał wykorzystany do konstrukcji elementów pracujących w warunkach wysokich temperatur. W celu poprawienia właściwości przeciwkorozyjnych tego stopu stosuje się m.in. Hf oraz Y. Aby opracować metodykę oznaczenia tych pierwiastków w stopie międzymetalicznym, użyto technikę F – ASA z wykorzystaniem płomienia acetylen – podtlenek azotu. W pierwszym etapie ustawiono optymalne parametry pracy spektrometru absorpcji atomowej, po czym oceniono liniowość oraz precyzję metody, a także wpływ matrycy na oznaczanie Y i Hf. Następnie opracowano procedurę roztworzenia stopu, po czym dokonano ilościowego oznaczenia analitów w próbkach stopów.
Słowa kluczowe:
Stop niklowo - glinowy, itr, hafn, atomowa spektrometria absorpcyjna, płomień acetylen - podtlenek azotu
Wykorzystanie atomowej spektrometrii absorpcyjnej w ocenie wpływu zanieczyszczeń antropogenicznych na stan wybranych elementów środowiska naturalnego na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego
The use of atomic absorption spectrometry in the assessment of the influence of anthropogenic pollutants on quality of the selected elements of the natural environment in the Ojcowski Park Narodowy area
Ewelina Leńczyk, Adriana Pączek, Witold Reczyński
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków
Numery stron: 91-119
Abstrakt:
Celem pracy było określenie stanu czystości wód powierzchniowych Ojcowskiego Parku Narodowego oraz ocena wpływu zanieczyszczeń antropogenicznych na środowisko wodne. Wytypowano 15 punktów pomiarowych (potoki Prądnik i Sąspówka, staw i źródła) uwzględniających zarówno warunki środowiskowe jak i możliwy wpływ działalności człowieka. Pobrano próbki jesienią i wiosną, w trakcie poboru próbek wody oznaczono pH, przewodnictwo i temperaturę, a w laboratorium stężenia siarczanów i fosforanów oraz wybranych metali. W oparciu o uzyskane dane, analiza chemometryczna pozwoliła na określenie jakości wód powierzchniowych na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego.
Słowa kluczowe:
Ojcowski Park Narodowy, zanieczyszczenia antropogeniczne, ochrona środowiska, chemometria